Phần Lan được tôn sùng vì có một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất trên thế giới. 40 năm trước, Phần Lan đã thử nghiệm cải cách kinh tế bằng cách giới thiệu một hệ thống giáo dục chưa từng có và rất thành công trong việc thiết lập hệ thống giáo dục này. Một số điểm chứng minh cho tuyên bố này như sau:
- Năm 2006, học sinh của Phần Lan đạt kết quả trung bình cao nhất về khoa học trong toàn bộ các nước phát triển. Trong các kỳ thi của OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế) dành cho lứa tuổi 15, được gọi là PISA, các em cũng đứng thứ hai về môn toán, chỉ bị đánh bại bởi thanh thiếu niên ở Hàn Quốc.
- Chỉ số Giáo dục, được công bố cùng với Chỉ số Phát triển Con người của Liên hợp quốc năm 2008, dựa trên dữ liệu từ năm 2006, liệt kê Phần Lan là 0,993, một trong những nước cao nhất trên thế giới, xếp đầu tiên với Đan Mạch, Úc và New Zealand.
- Giáo dục đại học của Phần Lan hơn nữa đã được xếp hạng đầu tiên bởi Diễn đàn Kinh tế Thế giới
Phần Lan trợ cấp rất nhiều cho giáo dục, từ sớm
Phần Lan đã trợ cấp cho giáo dục rất nhiều, hệ thống định hướng học thuật và có các chương trình giáo dục mầm non mạnh mẽ.
Tại Phần Lan, để thúc đẩy văn hóa đọc sách, cha mẹ của những đứa trẻ sơ sinh được tặng ba cuốn sách, một cuốn cho mỗi phụ huynh và một cuốn sách dành cho em bé, như một phần của “gói sản phẩm dành cho bà bầu”. Để thay đổi bạn phải nhìn vào gốc rễ vấn đề. Để con trở thành người tốt, bạn cần bắt đầu giáo dục từ thời thơ ấu.
Trẻ em ở Phần Lan chỉ bắt đầu đi học chính từ năm bảy tuổi. Ý tưởng là trước đó chúng học tốt nhất khi chơi và cuối cùng khi chúng đến trường, chúng sẽ bắt đầu học. Lý do đơn giản mà tôi tin rằng đằng sau điều này là khi bạn nhốt một đứa trẻ trong lớp học và hướng dẫn chúng hàng giờ liền khi còn nhỏ, chúng sẽ không căng thẳng về suy nghĩ mà sẵn sàng chấp nhận bất cứ điều gì bạn nói. Khả năng sáng tạo của một đứa trẻ bị cản trở và chúng trở nên quen với phương pháp học tập hướng dẫn. Đó là lý do tại sao học sinh Việt Nam đạt điểm cao vì họ biết cách làm theo hướng dẫn nhưng một giáo viên không thể hướng dẫn học sinh một ý tưởng sáng tạo.
Làm thế nào để hệ thống giáo dục của Phần Lan đứng đầu khi họ có số giờ học ít hơn?
Tôi nghĩ rằng ít hơn đôi khi lại nhiều hơn.
Bạn có thể nhận thấy rõ điều đó ở bản thân: khi làm việc căng thẳng hàng giờ đồng hồ, bạn không thể suy nghĩ thấu đáo và làm việc không hiệu quả. Dù bạn đã nỗ lực rất nhiều trong các nhiệm vụ của mình, nhưng kết quả chỉ ở mức tầm thường. Sau đó, bạn sẽ cố gắng bù đắp bằng cách làm việc thêm vài giờ nữa và sẽ hoàn thành một việc gì đó, một việc thậm chí còn tầm thường hơn.
Bạn sẽ liên tục mệt mỏi và bắt đầu lo sợ vào ngày hôm sau. Niềm vui làm việc biến mất. Bạn không có bất kỳ suy nghĩ sáng tạo nào và quan điểm sẽ hạn hẹp và ngắn hạn. Bạn chỉ còn tập trung vào sự sống còn hơn là sáng tạo.
Đối với học sinh cũng vậy…
Vậy Phần Lan đã làm như thế nào?
- Nó bắt đầu với luật nghỉ thai sản. Lúc đó, cả cha và mẹ đều có thể nghỉ phép có lương, vì vậy tầm quan trọng của việc nuôi dạy một đứa trẻ đã được hệ thống hóa trong luật.
- Phần Lan trợ cấp bằng cử nhân giáo dục để các giáo viên tiềm năng tốt nghiệp không mắc nợ.
- Tự do học thuật bắt đầu từ cấp tiểu học.
- Họ cũng coi việc tính học phí tại các trường tư là bất hợp pháp, vì vậy thực sự không có nhiều trường tư ở Phần Lan, để ngay cả những người siêu giàu cũng quan tâm đến việc cải thiện hệ thống giáo dục công.
- Giáo viên, không phải người quản lý, chịu trách nhiệm về nội dung họ chọn để giảng dạy trong lớp học. Xã hội Phần Lan giao phó giáo dục cho giáo viên chứ không phải nhà quản lý. Ngày làm việc cũng ngắn hơn đối với giáo viên Phần Lan.
- Giáo viên và lớp học được đo lường bằng chất lượng chứ không phải định lượng và không chú trọng nhiều đến việc kiểm tra. Việc không chú trọng kiểm tra này có nghĩa là trẻ em Phần Lan có ít bài tập về nhà hơn và có nhiều thời gian để chơi hơn, từ đó phát triển lòng yêu thích trường học và học tập. Trường học thực sự được đánh giá dựa trên mức độ hạnh phúc của học sinh và giáo viên, đây là những kết quả được đánh giá cao ở Phần Lan.